خانواده همیشه و همه جا و در بین تمامی جوامع بشری به عنوان اساسی‌ترین نهاد اجتماعی زیربنای جوامع و منشاء فرهنگ‌ها، تمدّن‌ها و تاریخ بشر بوده است. پرداختن به این بنای مقدّس بنیادین و حمایت و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی‌ خود، همواره سبب اصلاح خانوادة بزرگ انسانی و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطة هلاکت و ضلالت بوده است. انسان‌ها در زندگی خود، از دیگران تأثیر می‌پذیرند و بر آنها تأثیر می‌گذارند. در یک خانواده، از والدین گرفته تا فرزندان، در شکل‌گیری شخصیّت و خُلق و خوی یکدیگر مؤثّر واقع می‌شوند. محیط اجتماعی جامعه، رسانه‌ها، مطبوعات و همة اعضا و عناصر حاضر در صحنة اجتماع که در ارتباط با فردند، در پرورش روحیّه و شخصیّت وی تأثیر دارند. خلاصه آنکه جریان مزبور در تمام ابعاد زندگی انسان‌ها مشهود است، هرچند که نحوه و چگونگی این فرآیند در بسیاری از موارد مستور است. عوامل بسیاری در تحکیم بنیان خانواده و سرزندگی آن مؤثّرند که در این مقاله به مهم‌ترین آنها پرداخته شده است؛ از جمله حُسن معاشرت در خانواده، نظم و انظباط، وجود روحیة م در خانواده، صبر و پایداری زندگی، روحیة عفو و گذشت، حاکمیّت صداقت در فضای خانواده ، پرهیز از سوء ظن، آفت حسد، رازداری و وفاداری، مشی با آرامش و بی‌تکبّر، حلم و بردباری، ترس از کیفر الهی، دوری از افراط و تفریط، تواضع، دوری از سختگیری و اسراف و نیز احسان به پدر و مادر، همگی از عوامل تحکیم خانواده‌ به شمار می آیند.

راهپیمایی در روز اربعین از زمان امامان شیعه در بین شیعیان رایج بوده‌است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی، راهپیمایی اربعین را سنت و رفتار مداومِ شیعیان از زمان ائمه دانسته که در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند.

گفته شده‌است این سنت فراموش شده را محدث نوری (زادروز:۱۴ دی ۱۲۱۷ خورشیدی تاریخ مرگ: ۸ مهر ۱۲۸۱ خورشیدی) احیا کرد. نویسنده کتاب ادب الطف در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه و به حضور هیئت‌های عزاداری در آن اشاره کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. ادب الطف در سال ۱۳۸۸ق/۱۹۶۷م منتشر شده و نویسنده آن، جمعیت راهپیمایان اربعین را بیش از یک میلیون نفر تخمین زده‌است.

با وارد شدن اولین نوع از اتومبیل‌ها به منطقه، سفرهای کاروانی تعطیل شده و مسافرتها به گونه جدید شکل گرفت. آنگاه پس از مدتی و با مطرح شدن سید محمود حسینی شاهرودی به عنوان یکی از استادان و مدرسان با نفوذ معنوی و قابل توجه حوزه نجف به علت التزام و اصرار وی در پیاده رفتن به کربلا، مجدداً مسئله پیاده رفتن به کربلا به عنوان یک سفر مقدس در بین طلاب نجف رایج شد، ضمن اینکه بعضی از ایرانیان نیز در سفر عتبات احیاناً آنان را همراهی می‌نمودند.

 

پیامبر صلی الله علیه و اله می‌فرمایند: وجود پیران سالخورده بین شما باعث افزایش رحمت و لطف پروردگار و گسترش نعمت‌های الهی بر شماست. (نهج الفصاحه، ص 222 )

برکت از ثروت یا قدرت نیست چه افرادی که قدرت د اشتند و به سعادت نرسیدند و در نهایت شقی از دنیا رفتند و چه بسیار افرادی که از صبح تا شب مشغول کارند و ثروت می‌اندوزند اما در زندگی خود خیری نمی‌بینند و در نهایت احساس شادی ندارند و رضایتی در قلب خود حس نمی‌کنند  پیامبر  صلی الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند : برکت با بزرگان شماست.

انسان امروز به دلیلی داشتن مشغله و گرفتاری نمی‌تواند  تمام اصول را رعایت کند و از بسیاری از آن ها طفره می‌رود و به بهانه فرصت نداشتن از خوبی کردن حرمت گذاشتن و دستگیری از دیگران سر باز می‌زنند .

پیامبر صلی الله علیه و آله می‌فرمایند: هر گاه بزرگ قومی بر شما وارد شد گرامی‌اش بردارید. (الکافی ج2 ص 659)

و این گرامی داشتن شامل بر خاستن از جای خود سلام کردن و تمام آداب اجتماعی می‌شود .

پیر دنیایی از تجربه است، موی سفید حکایت از زندگی و فراگیری بسیاری از مکتب زمانه دارد و درس این  مکتب بسیار گران و پر هزینه است چه زیباست که از تجربیات آن‌ها بیاموزیم و در زندگی خود از آن‌ها بهره ببریم. 

امام علی علیه السلام می‌فرمایند : وقار پیری نزد من دوست داشتنی‌تر از نشاط جوانی است (غرر الحکم ح 10099)

 بنابر این نباید پیران را انسان‌های بی فایده و خالی از سود بدانیم چراکه آن‌ها بسیار با تجربه و بسیاری نیز دانشمند و فرهیخته‌اند.

پروردگار ارجمند فرزندان ما را همانند همه­ی انسانهای دیگر تشنه و شیفته­ی محبت خلق کرده است. همانگونه که فرزندان ما نیازمند به آب ، غذا، بهداشت و پوشاک هستند، نیازمند به محبت هم می­باشند. به همین جهت ما وظیفه داریم کانون خانواده­ی خود را سرشار از محبت کرده و فضایی عاطفی و صمیمی برای رشد آنان فراهم آوریم. محبت بهترین و مؤثرترین عامل در تربیت فرزندان ما به شمار رفته است،

امیرالمؤمنین (علیه­السلام) فرمودند: بر تو واجب است که نسبت به فرزندت محبت و دلسوزی داشته باشی. همچنین محبت به فرزندان آنچنان برکاتی در زندگی ما دارد که

امام صادق (علیه­السلام) می­فرمایند: خداوند به بنده­ خود رحم می­کند به خاطر محبت زیادی که به فرزندش دارد. 

سید بن طاوس از حضرت امام جعفر صادق و امام موسى كاظم ـ علیهم السلام ـ روایت کرده كه فرمودند: پس از هر نماز در ماه رمضان دعای ذیل را بخوانید:

اَللّـهُمَّ ارْزُقْنی حَجَّ بَیْتِكَ الْحَرامِ فِی عامی هذا وَفی كُلِّ عامٍ ما اَبْقَیْتَنی فی یُسْرٍ مِنْكَ وَعافِیَةٍ، وَسَعَةِ رِزْقٍ، وَلا تُخْلِنی مِنْ تِلْكَ الْمواقِفِ الْكَریمَةِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّریفَةِ، وَزِیارَةِ قَبْرِ نَبِیِّكَ صَلَواتُكَ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَفی جَمیعِ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالاَْخِرَةِ فَكُنْ لی، اَللّـهُمَّ اِنّی اَساَلُكَ فیـما تَقْضی وَتُقَدِّرُ مِنَ الاََمْرِ الَْمحْتُومِ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضاءِ الَّذی لا یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ، اَنْ تَكْتُبَنی مِنْ حُجّاجِ بَیْتِكَ الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْكُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، واجْعَلْ فیـما تَقْضی وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطیلَ عُمْری، وَتُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقی، وَتُؤدِّی عَنّی اَمانَتی وَدَیْنی آمینَ رَبَّ الْعالَمین.

خدایا! در این سال و هر سال، تا زمانى كه عمرم باقى است و در آسایش و گشایش روزى به سر مى برم، زیارت خانه ات ـ بیت الحرام ـ را نصیبم گردان. و مرا از درك موقف هاى گرامى و دیدن مكان هاى شریف و زیارت قبر پیغمبرت ـ كه درودت بر او و آلش باد ـ محروم مكن.

و در برآوردن جمیع احتیاجات دنیا و آخرتم یارىام كن. اى خدا! از تو درخواست مى كنم هر آنچه از قضا و قَدَرت را كه در شب قدر حتمى قرار دادى و دیگر برگشت و تغییرى نمى پذیرد، مرا از حجاج بیت الحرامت قرار دهى. حاجیانى كه حجشان پسندیده، سعیشان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده و اعمال بدشان بخشیده شده است. و عمر طولانى در راه بندگى ات و روزىام را فراوان قرار ده و امانت ها و قرضم را ادا فرما.

خانواده، اساس و زیر بنای جامعه و از عوامل اصلی انتقال فرهنگ، اندیشه، اخلاق، سنت‌ها و عواطف به نسلی پس از نسل دیگر است. در میان اعضای خانواده بیشترین سهم تأثیرگذاری بر فرزند، از آن مادران است؛ به ویژه در خانواده‌هایی که شیوه‌ای زیست طبیعی و مطابق با الگوها و سنت اسلامی دارند که براساس آن، شیر مادر بهترین غذای کودک و آغوش او، بهترین جایگاه برای تربیت و پرورش کودکان شناخته می‌شود.
بر پایه همین نگرش، بارزترین و والاترین نقشی که در کلام وحیانی قرآن برای ن ترسیم شده و مورد ستایش قرار گرفته، نقش مادری و عهده داری تربیت فرزندان از سوی آنان است.

نقش‌ها‌ی‌ طبیعی سه گانه ن

ن به حکم طبیعت و دستگاه آفرینش، در سه نقش طبیعی ابراز وجود می‌کنند: نقش دختری، نقش همسری و نقش مادری. از میان این هر سه نقش آنچه جایگاه و منزلت ویژه و شایسته تعظیم و تکریم به زن می‌دهد، منزلت و جایگاه مادری است.

نقش زن در جایگاه دختر خانواده

قرآن کریم از هر سه نقش پیشین سخن گفته، اما نه به یک پیمانه و ارزش گذاری برابر و همسان؛ سخن قرآن از زن در نقش دختر خانواده، به سه ساحت برمی‌گردد:

1. دفاع از منزلت انسانی دختران و ن

قرآن کریم نسبت به جایگاه دختران و ن توجه داشته و همواره رفتار ظالمانه، ستمگرانه و تحقیرآمیز علیه آنان را - که در بسیاری از فرهنگ‌ها از جمله عرب جاهلی رایج بوده - نکوهش کرده است.
قرآن در آیات و شیوه‌ها‌ی‌ بیانی مختلف، نگاه فرودستانه به دختران و ن را نکوهش کرده و چنان نگره‌ای را با ارزش‌ها‌ی‌ انسانی و باورهای توحیدی ناسازگار دانسته است:
(وَلاَ تَقْتُلُوا أَوْلاَدَكُمْ خَشْیَةَ إِمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئاً كَبِیراً)؛ (1)
فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ما آن‌ها و شما را روزی می‌دهیم، مسلماً کشتن آن‌ها گناه بزرگی است.
(وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ * بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ)؛ (2)
در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سؤال شود: به کدامین گناه کشته شدند.

جواب را در دو محور (1.ابعاد فردي 2. ابعاد اجتماعي ازدواج) بررسي مي نماييم.
همانطور که خودتان آگاه هستيد ازدواج در آخرين و كامل‏ترين دين الهي، يعني اسلام، رنگ ويژه‏اي به خود گرفته است، به گونه‏اي كه در قرآن و احاديث، بحث‏هاي مفصلي درباره‏ي آن به چشم مي‏خورد.قرآن، كتاب هدايت و سعادت بشري و منبع شايسته‏اي براي درك مفاهيم و مسايل ازدواج است. بر خلاف ديگر كتاب‏هاي مقدس كه رهبانيت و تجرد را مقدس مي‏شمارند يا آزادي و بي‏بندوباري در اخلاق جنسي را پيشنهاد مي‏كنند، قرآن راه ميانه را برگزيده است.
خداوند متعال مي فرمايد: مردان و ن بي همسر خود را همسر دهيد، همچنين غلامان و کنيزان صالح و درستکارتان را اگر فقير و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود، آنان را بي نياز مي سازد. خداوند گشايش دهنده و آگاه است»[1] اين آيه تأکيد مي کند که همه بايد به امر ازدواج افراد مجرد همت گمارند و تنها به دليل مشکلات اقتصادي از تشکيل خانواده نهراسند.
در روايات نيز بر اهميت و تشويق به ازدواج و پي‏آمدهاي مثبت آن بسيار تأكيد شده است. دليل چنين اهميتي را در اين عوامل بايد جست‏وجو كرد:
1ـ دور نگه داشتن مؤمن از فساد و فحشا
2ـ جبران كمبودهاي طبيعي زن و مرد
3ـ نزديك‏تر شدن به كمال الهي
4ـ دست‏يابي به آرامش روحي.
پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم ازدواج را محبوب خداوند معرفي مي‏كند:هيچ چيز نزد خداوند محبوب‏تر از خانه‏اي نيست كه در اسلام با ازدواج آباد مي‏شود»[2]. يكي از وظايف مسلمانان پيروي از سنت پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم است. از اين‏رو پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم در حديثي مي‏فرمايد:ازدواج، سنت من است. هركس از آن روي برگرداند (و ازدواج نكند) از سنت من روي برگرد نيده است»[3].
هم‏چنين در باب فضيلت شخص متأهل احاديثي وجود دارد. پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم مي‏فرمايد:دو ركعت نمازي كه فرد متأهل (و داراي همسر) مي‏خواند از 70 ركعت نمازي كه يك مجرد مي‏خواند، بهتر است»[4].
در حديثي تكان دهنده از پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم چنين آمده است:بدترين مرد‏هاي شما كسي است كه عزب (و بدون ازدواج) بميرد»[5].

 یعنی آيا دين شادابى را تقويت مى‏كند يا سبب ركود و خمود آن است؟

امام حسین-علیه‌السلام- چراغ درخشانی است که همواره بر تارک تاریخ درخشیده است و جویندگان هدایت و انسان‌های خسته از ظلم ، نامردمی و ناجوان‌مردی را به حق رهنمون ساخته و بیدار نموده است. عنصر جاودانه ای که رمز ماندگاریش را ترسیم می کند در الهی بودنش باید جُست.بنابر این روش این امام عزیز اینقدر آگاهانه طراحی شده تا به این مقام و جایگاه دست یافته اند. نکاتی که در بضاعت ماست و برای ما قابل درک است و توصیه خداوند برای موحدان است به نمونه هایی اشاره میکنیم:

 

 

یکی از وجوه سبک زندگی اهل بیت (ع) رفتار آنان با خانواده به معنای همسر و فرزندان و پدر و مادر و نوع تعامل آنان با اهل خانه است. در این نوشتار با اشاره به روایاتی از حضرت رضا (ع) به دنبال یافتن سبک زندگی حضرت در رابطه با خانواده هستیم.

حسن رفتار در خانواده

خانواده کانونی است که هر چه با صفا و گرم تر باشد، زندگی شیرین تر و توفیقات انسان بیشتر خواهد شد. از این رو امام رضا(ع) در اشاره به اهمیت این کانون، به بیان برخی از عواملی که در صفا و گرما بخشیدن به کانون خانواده مؤثر است، می پردازند.آن حضرت در سخنی نورانی از قول رسول خدا، هم به حسن رفتار در خانواده توصیه کرده و هم از نوع رفتار ایشان با همسرشان خبر داده و می فرمایند: قَالَ رَسُولُ اللَّه (ص): أَحْسَنُ النَّاسِ إِیمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً وَ أَلْطَفُهُمْ بِأَهْلِهِ وَ أَنَا أَلْطَفُکمْ بِأَهْلِی؛(عیون اخبارالرضا: ج2، ص 38) رسول خدا (ص) فرمودند: کسی که ایمانش برتر از دیگران است، اخلاقش نیکوتر و به خانواده اش مهربان تر است و من نسبت به خانواده خود، مهربان ترم.

طلوع فجر صادق»، ابتدای وقت نماز صبح و طلوع آفتاب» انتهای وقت آن است و زمان واقع در بین این دو طلوع را بین الطلوعین» می‌نامند.
قرآن کریم با عبارت وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْس‏»[1] تسبیح خدا در این زمان را توصیه کرده و روایات فراوانی نیز در زمینه عبادت در بین الطلوعین» وجود دارد که در برخی از آنها اذکار و عبادات ویژه‌ای هم پیشنهاد شده است:
1. پیامبر اکرم(ص): هر کس از طلوع صبح تا طلوع آفتاب در مصلّاى خویش بنشیند و به تعقیب نماز مشغول باشد، خداوند او را از آتش دوزخ محفوظ دارد».[2]
2. رسول خدا(ص): هر کس هنگام صبح، هفت بار این آیات را بخواند، در آن روز از بلاها محفوظ باشد: فَاللهُ خَیْرٌ حافِظاً وَ هُوَ ارْحَمُ الرَّاحِمینَ،[3] انَّ وَلِیِّى‏ اللهُ الَّذى‏ نَزَّلَ الْکِتابَ وَ هُوَ یَتَوَلَّى الصَّالِحینَ،[4] فَانْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِى‏ اللهُ لا الهَ الَّا هُوَ، عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیم[5]»؛[6]‏

پس [در هر حال] خداوند بهترین حافظ و مهربان‌ترین مهربانان است، ولىّ و سرپرست من‏ خدایى است که این کتاب را نازل کرده و او همه صالحان را سرپرستى می‌کند، پس اگر آنها [از حق] روى بگردانند [نگران مباش] بگو: خداوند مرا کفایت می‌کند، هیچ معبودى جز او نیست بر او توکّل کردم و او صاحب عرش بزرگ است.

قدم اول در راه انتخاب صحیح این است که رمان های عاشقانه و فیلم های رمانتیکی که تا بحال دیده اید را فراموش کنید . انتخاب همسر باید با دقت و توجه فراوان صورت بگیرد و برای این کار باید عاقلانه و بدون هیچ عجله ای تمام جوانب را بسنجید و سپس همسر خود را انتخاب کنید.

بهتر است ابتدا با دید عاقلانه ای به قضیه انتخاب همسر بنگرید و سپس عاشق شوید اما ما نمی خواهیم بگوییم که قبل از ازدواج عاشق نشوید! اگر عاشق کسی شوید و بعداً متوجه شوید که او برای همسری شما مناسب نبوده؛ با شکست سنگین عاطفی مواجه خواهید شد و شاید شما عاشق کسی شوید؛ ولی او عاشقتان نشود!

هفت خوان مهم در انتخاب همسر

1. مرحله اول :خودتان را درست بشناسید و دلیل ازدواج خود را مشخص کنید و این سوالات را از خود بپرسید :آیا به علت وضعیت مالی ، چهره و یا شخصیت طرف مقابلتان می خواهید با اوازدواج کنید؟ و یا صرفا برای اینکه از خانه پدری فرار کنید؟ خودشناسی سبب تعیین هدف و برنامه ریزی برای زندگی می شود .

2.مرحله دوم :همسر آینده تان را بر اساس خواسته ها و موقعیت فعلی خود تصور کنید. کسی که خواهان زندگی با یک فرد تحصیل کرده هنردوست است، بهتر است خود نیز تحصیل کرده و هنر دوست باشد.

3. مرحله سوم: معیارهای اولیه برای همسریابی انتخاب کرده و آنها را آزمایش کنید. رایجترین معیارها (تفاوت سن، تفاوت قد، تفاوت ظاهر، تفاوت تحصیلات، تفاوت طبقاتی، تفاوت قومی، تفاوت زبانی و در نهایت تفاوت دینی) هستند.

4. مرحله چهارم :اجتماعی باشید تا تا دایره ی انتخاب های خود را وسیع تر کنید . محیط کار، تحصیل یا تفریح خود را به گونه ای انتخاب کنید که حداکثر احتمال ممکن را برای دیده شدن توسط همسر احتمالی آینده تان به شما بدهد.

به عنوان مثال کسی که می خواهد با یک موسیقیدان ازدواج کند، یا در کلاسهای متعدد موسیقی شرکت می کند یا عضو انجمنی می شود که موسیقی دانان معمولا عضو آن می شوند. و یا اینکه خصوصیت اصلی همسر آینده تان را به نزدیکان و دوستان بگویید اگر آنان با چنین کسی در آینده برخورد کردند شما را به او معرفی کنند.

5. مرحله پنجم :وقتی با کسی به قصد ازدواج دوست شدید یا از او خواستگاری کردید، فکرتان فقط مشغول ظواهر امر (مانند کافی شاپ رفتن و کادوهای رمانتیک دادن یا نحوه چای آوردن عروس خانم موقع خواستگاری و مراسم عروسی) نباشدو عاقلانه فکر و رفتار کنید.

6. مرحله ششم :شناخت بهتر همسر احتمالی تان از طریق برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی می باشد. شما می توانید با معاشرت در دوران نامزدی و یا پرسش سوالات اساسی در طول جلسات خواستگاری ، صحبت نمودن با طرف مقابل و. شناخت زیادی از او به دست آورید.

7.مرحله آخر :جمع بندی وضعیت وگرفتن تصمیم نهایی است. تمام نظرات و تفکرات را کنار هم بچینید و جنبه های مثبت و منفی ازدواج با این فرد را کنار هم مقایسه کنید و سپس با ارزیابی درست آن ها تصمیمتان را به والدینتان اعلام کنید.

نکته مهم انتخاب

ازدواج یکی از مهم ترین تصمیم های زندگی شماست. پس انتخابی هوشمندانه داشته باشید و با در نظر گرفتن تمام جوانب همسر خوب و مناسب برای خود انتخاب کنید .

مجلس در نظام جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه و والایی برخوردار بوده و محور بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها، قانون‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌هاست و چراغ هدایت دولت و ملت را به دست دارد. مجلس، پایگاه اساسی نظام و مردم و مایه حضور و مشارکت واقعی مردم در تصمیم‌گیری‌ها و مظهر اراده ملی است.